Terdapat 6 rukun haji yang telah ditetapkan oleh Allah SWT dalam perkara untuk mengerjakan haji.Rukun pertama adalah niat. Niat tersebut adalah niat melakukan haji dan dilakukan di miqat manani yang tertentu ataupun tempat niat. Rukun kedua ialah wukuf di padang arafah iaitu pada 9 Zulhijjah· Para pengerja haji perlu berada di padang Arafah walaupun sekejap di antara tempoh masa gelincir matahari hari pada hari ke 9 Zulhijjah hingga terbit fajar hari 10 Zulhijjah.Seterusnya,rukun ketiga ialah tawaf di ka’bah sebanyak 7 kali.Tawaf ini bererti mengelilingi baitullah sebanyak 7 kali dengan syarat-syarat tertentu.Ia juga perlu dilakukan selepas wukuf di Arafah iaitu bagi haji dan selepas niat ihram bagi umrah.
Tawaf ini pula mengandungi 5
jenis.Pertama,Tawaf qudum ataupun dikenali sebagai tawaf selamat datang.Ianya
sunat dilakukan bagi pengerja haji yang baru sampai ke mekah.Kedua,Tawaf
ifadhah.Tawaf ini ialah tawaf rukun dan wajib.Manakala jenis tawaf
ketiga ialah tawaf
widak atau tawaf selamat tinggal.Ia sunat
dilakukan bagi hendak meninggalkan kota mekah.Seterusnya,tawaf sunat.Tawaf
sunat ialah satu-satunya tawaf yang boleh dilakukan pada bila-bila masa.Jenis
tawaf ke lima ialah tawaf nazar.Ia wajib
dilakukan bagi yang bernazar untuk melakukan tawaf.
Dalam melakukan tawaf,Allah SWT telah
menetapkan syarat-syarat tertentu sebelum,semasa dan selepas tawaf secara
komprehensif .Syarat-syaratnya
adalah yang utamanya ialah menutup aurat,suci daripada hadas, dan
tawaf ini perlu dilakukan sebanyak 7 kali dengan mengelilingi ka'abah,Syarat lain ialah dimulakan
dengan penjuru hajar aswad,dan mengirikan ka'abah dan terakhir adalah dilakukan
di dalam kawasan masjidil haram.
Rukun haji yang ke empat pula adalah Sa’i.Sai’ adalah rukun berjalan berulang alik dari bukit safa ke bukit marwa sebanyak 7
kali.Ia dilakukan selepas para pengerja haji melakukan tawaf.Sai’e
mempunyai syarat-syarat tertentu iaitu syarat
saie yang pertama adalah,dimulakan dari bukit safa dan berakhir di bukit marwa.Kedua,ia
dilakukan sebanyak 7 kali dengan yakin.Ketiga
ialah ia dilakukan selepas tawaf rukun.Seterusnya,ia
dilakukan dengan perjalanan biasa dan syarat
terakhir ialah dengan memulakan niat sai'e semasa mula di bukit safa.
Rukun haji ke lima adalah bercukur.Bercukur atau bergunting rambut sekurang-kurangnya 3 helai dan rukun
terakhir adalah tertib.Tertib
ini,dalam kata lain adalah memastikan rukun haji dan
umrah yang dilakukan hendaklan dengan susunan yang betul
WAJIB HAJI
Seterusnya,dalam haji mengandungi perkara wajib haji atau amalan
wajib haji.Definisi wajib haji adalah amalan yang wajib dilakukan oleh setiap orang yang
mengerjakan ibadat haji. Jika tertinggal salah satu daripada wajib haji ini,
hajinya masih sah tetapi dikenakan dam atau denda mengikut kadar yang
ditentukan.Perkara atau amalan wajib haji ini mengandungi tujuh perkara penting
iaitu yang pertama adalah berniat ihram di miqat.Ia dilakukan setelah
berpakaian ihram.Keduanya ialah bermalam atau mabit di muzdalifah pada tanggal 9 Zulhijjah.Ia dilakukan
semasa pengerja haji dalam perjalanan dari Arafah ke Mina.Ketiga pula adalah melontar jamratul aqabah iaitu pada
tanggal 10 Zulhijjah dan keempat adalah bermalam di Mina pada hari Tasyrik iaitu 11 hingga 13 Zulhijjah.Wajib haji yang
kelima ialah melontar ketiga-tiga jamrah iaitu Jamratul Ula, Jamratul Wusta dan Jamratul Aqabah
pada hari tasyrik yang sama dengan wajib haji sebelum ini iaitu pada 11 hingga
13 Zulhijjah.Selepas itu, wajib haji yang ke enam adalah tawaf wada iaitu
melakukan tawaf perpisahan sebelum meninggalkan kota Makkah.Seterusnya wajib
haji terakhir adalah meninggalkan perkara-perkara yang dilarang semasa ihram.Wajib haji ini adalah perkara yang harus dilakukan pada ibadah haji,
dan jika ia tidak dikerjakan,para pengerja haji ini harus membayar dam atau denda.
SUNAT HAJI
Sunat haji mengandungi tujuh perkara iaitu pertamannya adalah
ifrad, iaitu mendahulukan ibadah atau perbuatan haji ke atas umrah, sunah kedua
ialah talbiah iaitu memuji kebesaran Allah.Sementara itu,sunat haji seterusnya
adalah melakukan tawaf qudum sebaik
sahaja tiba di Kota Mekah dan keempat mabit/bermalam di Muzdalifah.Kemudian
yang kelima adalah solat dua rakaat tawaf.Sunat haji lain iaitu yang keenam
adalah bermalam di Mina dan akhir sekali adalah tawaf wida' iaitu sunat hukumnya bagi orang yang hendak
meninggalkan Mekah.
Melakukan ibadah haji ifrad hukumnya sunat, tidak dikenakan dam,
berbeza dari tamattu' dan qiran, kedua-duanya dikenakan dan ke atas orang yang
melakukannya. Sunat haji kedua ialah talbiah iaitu memuji kebesaran Allah di
sepanjang masa melakukan ibadah haji dan memakai ihram. Lafaz talbiahnya ialah
"Labbai Allah Humma Labaik, Labbaika la Syarikalaka Labbaik.
Innal hamda wa al-nikmata laka wa al-mulk, la syarikalak".
Orang lelaki sunat menguatkan suara talbiahnya sepanjang memakai
ihram dan orang perempuan pula sunat memperlahankannya dan memperbanyakkan
talbiah sekalipun dalam keadaan haid.Ianya boleh dilakukan dengan bahasa terjemahan
jika tidak boleh berbahasa arab.
Sunat haji ketiga ialah tawaf qudum iaitu dilakukan sebaik sahaja
memasuki Kota Mekah. Masanya berpanjangan sehingga sebelum waktu wuquf. Tawaf
qudum juga dikenali sebagai tawaf menghormati ka'abah, setelah selesai
melakukanya barulah dilakukan solat tahiyyat masjid al-mukaramah.Individu yang
melakukan haji ini makruh untuk duduk di masjid tersebut sebelum melakukan
solat tersebut.
Sah tawaf adalah apabila jemaah haji dapat memenuhi syarat-syarat
berikut iaitu suci daripada hadas kecil dan besar, dan suci daripada najis,
menutup aurat seperti dalam solat, dilakukan dalam Masjid al-Haram, sempurna
tujuh kali keliling Ka'abah dan tertib iaitu dimulakan pada garis tanda Hajar
Aswad dan jadikan Ka'abah sebelah kirinya ketika tawaf dan niat tawaf qudum.
Perkara yang disunatkan ketika melakukan tawaf ialah sunat
mengerjakan tawaf dengan berjalan kaki, berjalan dengan langkah pendek tetapi
cepat terutama tiga keliling yang pertama, hampir dengan ka'abah, mengucup
Hajar Aswad atau jika keadaan terlalu sesak cukup dengan lambaian dan ucapkan
"Bismillahi wa Allahu Akbar",
Selain itu disamping berdoa untuk kedua ibubapa dan lainnya,
jemaah juga makruh berbual/sembang,dan akhir sekali solat sunat tawaf dua rakaat.
Sunat haji keempat ialah mabit/bermalam di Muzdalifah. Para haji
mula berangkat ke Muzdalifah selepas terbenam matahari pada hari Arafah dan di
jamakkan solat maghrib dalam waktu insyak iaitu jamak ta'khir sebaik sahaja
sampai di Muzdalifah. Maksud mabit di sini ialah berhenti selepas tengah malam
di Muzdalifah. Orang yang berihram perlu mengerjakan solat subuh pada malam
pertama, kemudian berwukuf di Masy'arilharam sehingga terbit matahari dengan
memperbanyakkan zikir dan doa.
Solat dua rakaat tawaf merupakan sunat haji yang kelima. Ia
disunatkan kepada orang yang bertawaf setelah melakukan tawaf iaitu di makam
Ibrahim a.s atau dimana-mana bahagian Masjid. Surah Al-Kafirun dibaca pada
rakaat pertama manakala Surah A-ikhlas dibaca pada rakaat ke dua. Solat ini
boleh dilakukan pada bila-bila masa, sekalipun dalam waktu yang diharamkan. Ia
juga boleh dilakukan pada bila-bila masa, sekalipun dalam waktu yang
diharamkan. Ia juga boleh dilakukan di luar masjid.
Berangkat ke Mina juga
merupakan antara sunat haji. Ia dilakukan pada hari Tarawih, iaitu hari ke
lapan dari bulan Zulhijjah. Sekiranya seseorang itu melakukan haji qiran atau
ifrad, maka dia berangkat ke Mina dengan ihramnya. Sekiranya ia mengerjakan
haji tamattu', maka hendaklah ia melakukan ihram untuk mengerjakan haji dan
melakukan apa yang telah dilakukannya di miqat. Disunatkan juga jemaah banyak
berdoa dan membaca talbiah sewaktu dalam perjalanan ke Mina, melakukan solat
Zuhur, Asar, Maghrib dan Isyak serta bermalam di sana. Mereka juga disunatkan
tinggal sehingga terbitnya matahari pada hari ke sembilan Zulhijjah.
Sunat haji yang seterusnya ialah tawaf wida'. Ia merupakan tawaf
selamat tinggal sebagai lambang perpisahan dengan Baitullah. Juga dinamakan
tawaf shadar (tawaf kemunculan) kerana dilakukan ketika hadirnya umat manusia
ke Mekah. Ia adalah upacara haji yang terakhir kecuali bagi penduduk Mekah dan
wanita yang haid. Para ulama sepakat bahawa ianya disyariatkan. Malik, Daud,
Syafi'I dan Ibnu Mundzir mengatakan ia sunat dan tidak dikenakan apa-apa
kewajipan kerana meninggalkannya.
No comments:
Post a Comment